VÀI KỶ NIỆM về COLLÈGE VÕ TÁNH

 




Vài kỷ niệm về Collège Võ Tánh

 

 

Sau khi  trúng  tuyển  tôi  được vào học lớp đệ nhất niên trường Collège Võ Tánh Qui nhơn (tiền thân của trường Nguyễn Huệ) năm 13 tuổi (niên khóa 1944-1945). Tôi cũng  may mắn được vào ở nội trú, đây là điều rất thuận tiện cho tôi vì  gia đình bố mẹ ở xa tại Sông cầu, tỉnh lỵ  Phú yên.

Vào thời ấy được vào học và nội trú ở Collège Võ Tánh là một điều vinh hạnh cho nhiều học sinh vì đây là trường trung học duy nhất cho toàn miền nam Trung kỳ lúc bấy giờ và mỗi kỳ thi tuyển thực sự là cuộc đối chọi giữa một với rất nhiều thí sinh.

Tôi học trong vòng một năm thì xảy ra Nhật đảo chính. Trong đêm đảo chính ông hiệu trưởng Boularand cùng gia đình phải trốn trong nhà bếp ký túc.

Trong thời gian này tôi được học với nhiều thầy giáo giỏi đặc biệt là thầy Ngô Chanh.

Một người thầy khác để lại cho tôi nhiều ấn tượng là thầy Nguyễn Xuân Trâm làm giám thị trong ký túc. Nhiều buổi tối thầy thường gọi tôi (vì tôi viết chữ đẹp) đến để chép lại các câu thơ thầy sáng tác trong ngày cho vở kịch Họp mặt Lam sơn. Vở kịch theo tôi biết  sau này được trình diễn nhiều lần trước công chúng. Chung quanh thầy Nguyễn Xuân Trâm có nhiều câu chuyện ly kỳ như trường hợp thầy tay không chỉ nhờ phong thái cương nghị khống chế một học sinh người Thượng quá khích cầm dao nhọn định đâm bạn  trong một vụ xô xát. Một hôm khi chúng tôi đang sinh hoạt hướng đạo sinh thì xuất hiện thầy Nguyễn Xuân Trâm. Tôi rất bị bất ngờ không tưởng tượng được là thầy Trâm lại là một hướng đạo sinh, song chưa hết sự ngạc nhiên này lại đến một ngạc nhiên khác là thầy lại có một khăn quàng hướng đạo sinh với  3 làn sóng, biểu trưng cho một đẳng cấp cao trong hướng đạo sinh đã vượt qua những cuộc thử thách khó khăn trong chương trình huấn luyện hướng đạo sinh.

Trong ký túc giường tôi nằm kề giường anh Nguyễn Đình Tứ. Anh Tứ  sau này được nhà nước cử sang  làm việc tại Viện Liên hiệp Nghiên cứu Hạt nhân Đúp na,  (JINR – Joint Institute for Nuclear Research) một trung tâm khoa học nổi tiếng của phe Xã hội chủ nghĩa cũ và trở thành một nhà khoa học nguyên tử xuất sắc, Bộ trưởng, Trung ương ủy viên, Bộ Chính trị.

Nằm gần kề tôi còn là anh Tụ đang học nửa chừng thì bị bệnh phong phải đi nhà thương Quy hòa, sau đó chúng tôi nghe tin anh đã được chữa khỏi bệnh, không biết bây giờ anh ở đâu?  Thương anh Tụ một người bạn chân thành và khiêm nhường.

Trong số các anh trong ký túc tôi còn nhớ các anh Mai Kỷ, Hồ Sĩ Ngận,  Nguyễn Quỳ và nhiều anh khác..., nổi tiếng chăm học và học giỏi, sau này các anh đã trở thành những cán bộ cao cấp của nhà nước. Nhưng tôi đặc biệt có cảm tình với anh Nguyễn Hữu Chỉnh (đệ tứ niên) đã mất, một con người tài hoa, trong một đêm có thể một mình hoàn thành một tờ báo tay với đầy đủ các mục văn, thơ, họa bằng tiếng Pháp và tiềng Việt. Anh thường trốn khỏi nội trú trong  đêm, chắc để la cà trong các quán cà phê tìm thi hứng. Khoảng năm 1980 anh có đến thăm tôi ở Lý Nam đế, lúc bấy giờ anh đã là nhà bình luận chính trị quốc tế nổi tiếng của báo Nhân dân.

Tôi tiếc rằng không nhớ hết tên các anh trong ký túc, họ đều rất giỏi viết văn tiêng Pháp không thua gì tiếng Việt, nhiều anh đã ngang nhiên tranh luận với các giáo viên người Pháp ngay trong giờ học về chế độ thực dân  tại Việt nam.

Tôi cũng còn nhớ một anh họa sĩ thích vẽ chân dung, hình như tôi cũng có một bức trong bộ sưu tập của anh, nếu bây giờ có được bức họa đó thì quý biết bao.Tôi lúc đó là người em nhỏ tuổi nên được các anh quý mến và giúp đỡ nhiều. Sau khi Collège Võ Tánh không còn nữa (rồi  trường Nguyễn Huệ ra đời)  tôi vẫn còn nhận được thư từ của các anh. Mong rằng chúng ta lại có thể liên lạc được với nhau sau bao nhiêu năm xa cách.

Collège Võ Tanh có thể nói là nơi phát triển nhiều nhân tài, học trước đây có nhà thơ Quách Tấn (vào đệ nhất niên khóa 1923-1924),  nhà thơ Xuân Diệu (vào đệ nhất niên khóa 1930-1931), những  thi sĩ nổi tiếng  trên thi đàn Việt Nam.

Bao nhiêu năm tháng qua đi, bao nhiêu nước chảy qua cầu mà tôi vẫn còn nhớ mãi những ngày học ở Collège Võ Tánh. Nhớ góc trường ký túc ngày xưa có căn phòng biệt lập chung quanh có nhiều chậu hoa của thầy đồ dạy hán văn sống với cô con gái âm thầm như trong một thời văn học xa xưa, nhớ sân chơi có mái che ( preau ) ở đấy chúng tôi chơi quần vợt bằng tay (tennis main) và nhớ nhất  là những buổi chiều cùng các bạn và các anh lớp trên ngồi trên sân trường xây cao ( terrasse) ngắm nhìn hoàng hôn xuống dần và cùng hát bài hát dạt dào tình cảm không hiểu của nhạc sĩ nào (lời tôi không nhớ hết):

 

Ngoài trời đêm trên cảnh vật lặng lờ, màn đêm tối buông dần.

Màn đêm che khuất núi sông.

Màn đêm đem đến u ám lạnh lùng,

Làm vang lên khắp bầu không gian tiếng trầm âm u, rắt reo lên muôn trùng

 

Ta mau hát vang lên cho vừng đêm tối chóng tan,

Cho ngày mai đến tưng bừng.

Ngày mai sẽ đến với muôn sắc xuân,

Với những tấm lòng đầy thân yêu với đầy vui tươi...

 

Có lẽ nhắc lại bài hát này thì chắc nhiều người không khỏi không hồi tưởng lại những năm tháng nội trú tại Collège Võ Tánh.

Nhân kỷ niệm 90 năm thành lập Quốc học Quy nhơn tôi  xin viết lại vài kỷ niệm học sinh thời Collège Võ Tánh vốn đã ăn sâu vào tâm khảm (tuy nhiên cũng có những chi tiết chỉ còn lại mơ hồ trong ký ức), nhằm chia sẻ với các thày và các bạn  những hồi tưởng về một giai đoạn tiền thân của trường Nguyễn Huệ, một  đoạn sử của nhà trường viết nên bởi nhiều con người tài hoa, có nhân cách và lý tưởng. 

 

                                                                                                                               

                                                                                   Cao Chi

 

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

VŨ TRỤ TOÀN ẢNH

VẬT LÝ và NGHỆ THUẬT