VÀI KỶ NIỆM về COLLÈGE VÕ TÁNH
Vài kỷ niệm về Collège Võ Tánh
Sau khi trúng tuyển tôi
được vào học lớp đệ nhất niên trường
Collège Võ Tánh Qui nhơn (tiền thân của trường Nguyễn Huệ) năm 13 tuổi (niên
khóa 1944-1945). Tôi cũng may mắn được
vào ở nội trú, đây là điều rất thuận tiện cho tôi vì gia đình bố mẹ ở xa tại Sông cầu, tỉnh lỵ Phú yên.
Vào thời ấy được vào học và nội trú ở Collège Võ
Tánh là một điều vinh hạnh cho nhiều học sinh vì đây là trường trung học duy nhất
cho toàn miền nam Trung kỳ lúc bấy giờ và mỗi kỳ thi tuyển thực sự là cuộc đối
chọi giữa một với rất nhiều thí sinh.
Tôi học trong vòng một năm thì xảy ra Nhật đảo
chính. Trong đêm đảo chính ông hiệu trưởng Boularand cùng gia đình phải trốn trong
nhà bếp ký túc.
Trong thời gian này tôi được học với nhiều thầy giáo
giỏi đặc biệt là thầy Ngô Chanh.
Một người thầy khác để lại cho tôi nhiều ấn tượng
là thầy Nguyễn Xuân Trâm làm giám thị trong ký túc. Nhiều buổi tối thầy thường
gọi tôi (vì tôi viết chữ đẹp) đến để chép lại các câu thơ thầy sáng tác trong
ngày cho vở kịch Họp mặt Lam sơn. Vở kịch theo tôi biết sau này được trình diễn nhiều lần trước công
chúng. Chung quanh thầy Nguyễn Xuân Trâm có nhiều câu chuyện ly kỳ như trường hợp
thầy tay không chỉ nhờ phong thái cương nghị khống chế một học sinh người Thượng
quá khích cầm dao nhọn định đâm bạn
trong một vụ xô xát. Một hôm khi chúng tôi đang sinh hoạt hướng đạo sinh
thì xuất hiện thầy Nguyễn Xuân Trâm. Tôi rất bị bất ngờ không tưởng tượng được
là thầy Trâm lại là một hướng đạo sinh, song chưa hết sự ngạc nhiên này lại đến
một ngạc nhiên khác là thầy lại có một khăn quàng hướng đạo sinh với 3 làn sóng, biểu trưng cho một đẳng cấp cao
trong hướng đạo sinh đã vượt qua những cuộc thử thách khó khăn trong chương
trình huấn luyện hướng đạo sinh.
Trong ký túc giường tôi nằm kề giường anh Nguyễn
Đình Tứ. Anh Tứ sau này được nhà nước cử
sang làm việc tại Viện Liên hiệp Nghiên
cứu Hạt nhân Đúp na, (JINR – Joint
Institute for Nuclear Research) một trung tâm khoa học nổi tiếng của phe Xã hội
chủ nghĩa cũ và trở thành một nhà khoa học nguyên tử xuất sắc, Bộ trưởng, Trung
ương ủy viên, Bộ Chính trị.
Nằm gần kề tôi còn là anh Tụ đang học nửa chừng thì
bị bệnh phong phải đi nhà thương Quy hòa, sau đó chúng tôi nghe tin anh đã được
chữa khỏi bệnh, không biết bây giờ anh ở đâu?
Thương anh Tụ một người bạn chân thành và khiêm nhường.
Trong số các anh trong ký túc tôi còn nhớ các anh
Mai Kỷ, Hồ Sĩ Ngận, Nguyễn Quỳ và nhiều
anh khác..., nổi tiếng chăm học và học giỏi, sau này các anh đã trở thành những
cán bộ cao cấp của nhà nước. Nhưng tôi đặc biệt có cảm tình với anh Nguyễn Hữu
Chỉnh (đệ tứ niên) đã mất, một con người tài hoa, trong một đêm có thể một mình
hoàn thành một tờ báo tay với đầy đủ các mục văn, thơ, họa bằng tiếng Pháp và
tiềng Việt. Anh thường trốn khỏi nội trú trong
đêm, chắc để la cà trong các quán cà phê tìm thi hứng. Khoảng năm 1980
anh có đến thăm tôi ở Lý Nam đế, lúc bấy giờ anh đã là nhà bình luận chính trị
quốc tế nổi tiếng của báo Nhân dân.
Tôi tiếc rằng không nhớ hết tên các anh trong ký
túc, họ đều rất giỏi viết văn tiêng Pháp không thua gì tiếng Việt, nhiều anh đã
ngang nhiên tranh luận với các giáo viên người Pháp ngay trong giờ học về chế độ
thực dân tại Việt nam.
Tôi cũng còn nhớ một anh họa sĩ thích vẽ chân dung,
hình như tôi cũng có một bức trong bộ sưu tập của anh, nếu bây giờ có được bức
họa đó thì quý biết bao.Tôi lúc đó là người em nhỏ tuổi nên được các anh quý mến
và giúp đỡ nhiều. Sau khi Collège Võ Tánh không còn nữa (rồi trường Nguyễn Huệ ra đời) tôi vẫn còn nhận được thư từ của các anh.
Mong rằng chúng ta lại có thể liên lạc được với nhau sau bao nhiêu năm xa cách.
Collège Võ Tanh có thể nói là nơi phát triển nhiều
nhân tài, học trước đây có nhà thơ Quách Tấn (vào đệ nhất niên khóa
1923-1924), nhà thơ Xuân Diệu (vào đệ nhất niên khóa 1930-1931), những thi sĩ nổi tiếng trên thi đàn Việt
Bao nhiêu năm tháng qua đi, bao nhiêu
nước chảy qua cầu mà tôi vẫn còn nhớ mãi những ngày học ở Collège Võ Tánh. Nhớ
góc trường ký túc ngày xưa có căn phòng biệt lập chung quanh có nhiều chậu hoa của
thầy đồ dạy hán văn sống với cô con gái âm thầm như trong một thời văn học xa
xưa, nhớ sân chơi có mái che ( preau ) ở đấy chúng tôi chơi quần vợt bằng tay
(tennis main) và nhớ nhất là những buổi
chiều cùng các bạn và các anh lớp trên ngồi trên sân trường xây cao ( terrasse)
ngắm nhìn hoàng hôn xuống dần và cùng hát bài hát dạt dào tình cảm không hiểu của
nhạc sĩ nào (lời tôi không nhớ hết):
Ngoài trời đêm trên cảnh vật lặng lờ,
màn đêm tối buông dần.
Màn đêm che khuất núi sông.
Màn đêm đem đến u ám lạnh lùng,
Làm vang lên khắp bầu không gian tiếng
trầm âm u, rắt reo lên muôn trùng
Ta mau hát vang lên cho vừng đêm tối
chóng tan,
Cho ngày mai đến tưng bừng.
Ngày mai sẽ đến với muôn sắc xuân,
Với những tấm lòng đầy thân yêu với đầy
vui tươi...
Có lẽ nhắc lại bài hát này thì chắc nhiều
người không khỏi không hồi tưởng lại những năm tháng nội trú tại Collège Võ
Tánh.
Nhân kỷ niệm 90 năm thành lập Quốc học
Quy nhơn tôi xin viết lại vài kỷ niệm học
sinh thời Collège Võ Tánh vốn đã ăn sâu vào tâm khảm (tuy nhiên cũng có những
chi tiết chỉ còn lại mơ hồ trong ký ức), nhằm chia sẻ với các thày và các bạn những hồi tưởng về một giai đoạn tiền thân của
trường Nguyễn Huệ, một đoạn sử của nhà
trường viết nên bởi nhiều con người tài hoa, có nhân cách và lý tưởng.
Cao Chi
Nhận xét
Đăng nhận xét