UWFIST & LÝ THUYẾT DÂY
UWFIST và LÝ THUYẾT DÂY
Danh từ
UWFIST là chữ viết tắt của Universal Wave
Function Interpretation of String Theory (Hàm Sóng Phổ quát trong phép diễn
dịch Lý thuyết dây).
UWFIST được đưa ra bởi các tác giả Zhi
Gang Sha
Rulin
1 / LTD (Lý thuyết Dây)
Trong cuốn sách Why string theory (Tại sao Lý thuyết
dây-đã có bản dịch của Trần Hoàng Nghiêm-Lời giới thiệu của Nguyễn Xuân
Xanh-Nhà xuất bản trẻ -2019)[3] tác giả Joseph Conlon chỉ viết gọn một câu ở
chương 7:"There
is no direct experimental evidence for string theory- Không có bằng chứng thực
nghiệm trực tiếp nào cho LTD”.
Thực vậy đến nay LTD chưa đưa ra bất cứ một bằng chứng
thực nghiệm trực tiếp nào cả, nhưng tại vì sao mà giới vậy lý và toán học vẫn tiếp tục xem LTD là một Đối tượng lý thuyết quan trọng.
LTD xuất phát từ công trình của Gabriele
Veneziano khẳng định rằng tương tác mạnh giữa 2 hạt nặng có thể được mô tả bằng
những sợi dây nối chúng với nhau và độ căng của dây biểu diễn cường độ tương
tác.
Có thể kể 4 kết quả lớn của LTD:
-
LTD cung cấp một cách mô tả hấp dẫn lượng
tử,
-
LTD cho phép thống nhất bốn tương tác:
mạnh,yếu, điện từ và hấp dẫn,
-
LTD tạo cơ sở để hiểu nhiều vấn đề vũ trụ
học,
-
LTD cho phép tìm hiểu bản chất của không
thời gian.
Có thể nói thêm LTD lại có liên quan kỳ diệu đến đại
số và lý thuyết số [4] trang 333 . Người ta nói đến hàm j –một đối tượng cơ bản
của lý thuyết số- và siêu nhóm (monster group) trong đại số. Cầu nối giữa hai
lĩnh vực đó là LTD: hàm j mô tả các dao động của dây , còn siêu nhóm mô tả đối
xứng của không thời gian (có đa tạp Calabi-Yao) trong đó có dây cư trú.
Sự xuất hiện đối ngẫu AdS/CFT (Anti de
Sitter/Conformal Field Theory) nối liền lý thuyết chuẩn trong không gian d-
chiều với LTD chứa hấp dẫn trong không gian d+1 chiều càng làm tăng thế mạnh
của LTD.Có thể tham khảo các công trình của Đàm Thanh Sơn và các cộng tác về độ
nhớt dọc (shear viscosity) của plasma quark-gluon.
Theo tinh thần hội thảo
Một số các nhà khoa học khác quan niệm rằng Popperism đã lỗi thời cần theo tinh thần Bayesianism cho rằng LTD cần tiếp tục, rời bỏ những lý thuyết này vì
hiện nay chưa có điều kiện kiểm nghiệm là điều vô nghĩa. Số các nhà khoa học
này nghiêng về phía Richard Dawid.Nhìn chung phía ủng hộ tiếp tục LTD đã đưa ra nhiều lý lẽ có thể là xác đáng.
Hiện nay mà nói những nhà khoa học khi nghiên cứu LTD
lại không quan tâm LTD như là một lý thuyết có khả năng dẫn đến những bằng
chứng thực nghiệm trực tiếp mà họ xem LTD như một cội nguồn khoa học kỳ diệu từ
đó có thể trích xuất những vấn đề toán
học sâu sắc và những vấn đề vật lý cơ bản nhất cho tương lai.
Phương án UWFIST là một ví dụ của điều vừa nói trên.
2/ Phương án UWFIST
Các tác giả nói
trên đã trình bày một phương pháp diễn dịch (interpretation) mới của LTD. Trong
cách diễn dịch này LTD hàm chứa cả DE (Dark energy-Năng lượng tối ) và năng DM
(Dark matter-Vật chất tối).
Ngoài ra như
chúng ta biết vấn đề hằng số vũ trụ (Cosmological constant)-liên quan đến năng
lượng chân không- là một vấn đề gây nhiều khó khăn trong vật lý: trị số thực
tại quan sát được lại rất nhỏ so với trị số tính toán theo QFT (Quan tum Field
theory) những 40 đến 100 bậc.Hobson and Efstathiou cho rằng đây là một tiên
liệu xấu nhất trong lịch sử vật lý. Phương án UWFIST có đưa ra lời giải cho vấn
đề này.
Trong các công trình [1] & [2] hai
tác giả đã sử dụng vật lý lượng tử + GR
(General relativity) để thu được một hệ bất định gọi là liên hệ đối ngẫu (duality
relationship) giữa không gian và thời gian.Từ đối ngẫu đó các tác giả suy ra
một phương pháp để hiểu và ứng dụng LTD nhờ hám sóng vũ trụ 
.
VÙNG NHÂN QUẢ
Như vậy khi sử dụng cả lượng tử và hấp dẫn ta có hệ bất định sau cho vùng nhân quả . Hệ thức
đó còn gọi là hệ thức đối ngẫu (duality relation).
(1)
Sử dụng (1) và (2) ta có tác động (action) trong dạng
Một điều chú ý quan trọng là (3)
lại chính là tác động của dây [5] .
Có 2 dị biệt của UWFIST so với LTD
Ở đây T và L
= tuổi và độ dài của chân trời nhân quả còn trong LTD s=tọa độ dây và L=độ dài của dây .
Ngoài hai dị biệt đó các tác giả cho rằng các tính
toán LTD có thể áp dụng cho UWFIST.
TỌA ĐỘ KHÔNG THỜI GIAN 
NĂNG LƯỢNG TỐI VÀ VẬT CHẤT TỐI
Như vậy nhờ đưa vào hàm sóng vũ trụ mà chúng ta thấy
được rằng LTD hàm chứa cả nội dung Năng lượng tối và Vật chất tối.
HẰNG SỐ VŨ TRỤ /\
Các tác giả định nghĩa năng lượng chân không là năng
lượng
của trạng thái thấp nhất của hàm sóng vũ trụ.
Vì tờ vũ trụ (world sheet ) là hologram nên mọi thông
tin về năng lượng và vật chất của vũ trụ. Vì mọi dao động của không thời gian
quan sát có gốc từ các dao động trên tờ vũ trụ. Cho nên ta chỉ cần tính năng
lượng chân không trên tờ vũ trụ 2 chiều.
Như vậy theo
các tác giả [1] và [2] trị số /\ thu được ở đây gần với trị số quan sát được và
bài toán hằng số vũ trụ được giải quyết .
KẾT LUẬN
(interpretation)
mới của LTD và chúng minh rằng LTD đã
hàm ẩn Năng lượng tối và Vật chất tối.
Ngoài ra các tác giả dùng UWFIST lại thu được trị số của hằng số vũ trụ /\ gần
với trị số quan sát,như vậy bài toán hằng số vũ trụ được giải quyết.
*
Song ở đây chúng ta muốn nói một điều
quan trọng hơn.LTD tuy chưa có một bằng chứng thực nghiệm trực tiếp nào song
bản thân LTD lại là một lý thuyết cội nguồn kỳ diệu hàm ẩn nhiều nội dung toán
học và vật lý sâu sắc của thế giới khách quan mà các nhà khoa học đang phát
hiện từng phần để nghiên cứu trong tương lai .
.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Rulin Xiu,Dark
Energy and Estimate of Cosmological Constant from String Theory,Journal of
Astrophysics &
Aerospace Technology, 2017, 5:1
DOI: 10.4172/2329-6542.1000141
[2] Zhi Gang
Sha, Rulin Xiu, The universal Wave Function Interpretation of String theory
[3] Joseph Conlon, Why
String theory, 2016
[4] Cao Chi, Những
vấn đề mới trong vật lý hiện đại,NXB Tri thức , 2019
[5] . Joseph P (1998) String theory. Vol. 1: An Introduction to the Bosonic
String,Superstring Theory and Beyond,
Chú thích:
Trong LTD tờ vũ trụ ( worldsheet)
là một đa tạp 2 chiều mô tả sự nhúng của một dây vào không thời gian -
WIKIpedia.
Nhận xét
Đăng nhận xét