4B
LỖ ĐEN ÂM HỌC
262
Sóng âm lan truyền trong một chất lỏng đang chuyển động giống như ánh sáng ở vùng lân cận lỗ đen. Đó là nguyên lý để nhận định về lỗ đen âm học. Những thí nghiệm về vấn đề này được gọi là lĩnh vực tương tự hấp dẫn (gravité analogue) dẫn đến các hiện tượng như bức xạ Hawking.
Để tạo nên một lỗ đen âm học,chúng ta phải gia tốc một chất lỏng. Chất lỏng lúc đầu chuyển động chậm hơn sóng âm học, sóng âm lan truyền mọi hướng , nhưng lúc chất lỏng chuyển động nhanh hơn sóng âm với vận tốc siêu âm , lúc này chất lỏng tạo nên một “chân trời âm học”. Sóng âm không còn khả năng đi ngược chất lỏng và như vậy gặp phải một chân trời lỗ đen , giới hạn ở đấy mọi vật chất bị bẫy bởi sao vũ trụ.
HỆ QUẢ HAWKING QUAN SÁT ĐƯỢC TRONG MỘT CHẤT LỎNG SIÊU CHẢY
Để thực hiện lỗ đen này nhóm các nhà vật lý phòng thí nghiệm Kastler-Brossel sử dụng một chất siêu chảy các polaritons , đây là những á hạt (quasi-particles) kết quả tương tác siêu mạnh(ultra-fort) của tia lasre với một bán dẫn giữa các gương phản chiếu mạnh. Những thăng giáng lượng tử của chân không ở chân trời sẽ làm phát hiện những cặp sóng liên đới :đó là bức xạ Hawking đang thoát khỏi chân trời trong vùng siêu âm và sóng song hành đang bị rơi vào nội vùng chân trời trong vùng siêu âm.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Maxime Jacquet,Des trous noirs acoustiques fabriqués en laboratoire,
La Recherche số tháng 11,12 /2020 và 1/2021.
Nhận xét
Đăng nhận xét